آنچه در مورد روغن کلزا باید بدانید

نام علمی گیاه کلزا  Brassica napus  است ، کلزا یک گیاه با دانه روغنی مهم در مناطق معتدل بود که به همین خار طیف سازگاری وسیعی برای رویش در اقلیم های متفاوت دار .

باوجود این که گیاه کلزا طیف اقلیمی گسترده ای برای رشد دارد و در اکثر مناطق یافت می شود اما هنوز شناخته شده نیست .

روغن کلزا به علت دارا بودن اسیدهای چرب اشباع نشده و فاقد کلسترول میتوان گفت برای تغذیه بسیار مفید و یا  بدون عوارض است .

بین انواع مختلف گیاه کلزا و در شرایط مختلف اقلیمی تنوع زیادی در ترکیب اسیدهای چرب دانه های روغنی کلزا مشاهده می‌شود.

امروزه روغن‌های گیاهی، موارد مصرف متعددی در صنعت غذا و آشپزی، تولید مواد شوینده و صابون‌سازی و همینطور تولیدات آرایشی دارند. روغن کلزا نیز یکی از روغن‌های گیاهی مفید و پرکاربرد است که دارای اسید های چرب اشباه نشده و فاقد کاسترول میباشد .

مصرف روغن کلزا در آشپزی، شیرینی‌پزی و پخت غذا استفاده‌ی فراوانی دارد. با مطالعات صورت گرفته بر روی دانه های روغنی گیاه کلزا میتوان به این نتیجه رسید که روغن کلزا که از گیاهی زردرنگ و خوشه‌ای به همین نام استخراج می‌شود، روغنی مفید و سرشار از اسیدهای چرب ضروری برای بدن است.

خواص روغن کلزا

این روغن از دانه‌های گیاه کلزا استخراج می‌شود. روغن کلزا دارای ویژگی‌های مفید برای سلامت است. روغن کلزا محتوی اسیدهای چرب اشباع نشده و انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین E است. مصرف روغن کلزا می‌تواند برای سلامت قلب و عروق، کاهش کلسترول بد (LDL) و حفظ سطح کلسترول خوب (HDL) مفید باشد. روغن کلزا علاوه بر استفاده در آشپزی و پخت و پز، می‌تواند در تهیه‌ی سس‌ها، سالادها و انواع غذاهای سرخ شده و نیز در تهیه‌ی محصولات نانوایی مورد استفاده قرار گیرد.

روغن کلزا در طب سنتی

گیاه کلزا در طب سنتی بسیار شناخته شده و فواید بسیاری از برای آن توسط اطبا مختلفی شناسایی شده است.

روغن کلزا دارای طبع سرد و خشک می باشد و در طب سنتی برای موارد مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه آن ها را با هم بررسی خواهیم کرد :

استفاده از روغن کلزا برای مشکلات پوستی:

استفاده از روغن کلزا برای برطرف کردن مشکلات پوستی مانند خط اخم، خط خنده، کلیه چین و چروک ها و از بین بردن جای جوش آکنه بسیار مفید است . همچنین استفاده از این روغن برای آبرسانی به پوست کسانی که دارای پوست خشک هستند می‌تواند بسیار مفید باشد.

استفاده از روغن کلزا جهت محافظت از پروتئین‌ها و چربی‌ها ضروری بدن:

از آنجایی که روغن کلزا دارای ویتامین E می باشد و آنتی اکسیدان های فراوانی دارد، می تواند از عضلات بسیار حیاتی بدن مانند قلب محافظت کرده و همچنین تا حدودی می تواند از بروز سرطان جلوگیری نماید.

استفاده از روغن کلزا جهت پیشگیری کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی:

از آنجایی که این روغن دارای فیتوسترول است، باعث می‌شود که کلسترول خون جذب شود. همچنین داشتن اسید چرب امگا ۳ باعث می‌شود که این روغن در تنظیم ضربان قلب، کاهش التهاب های عروقی و کاهش لخته های خونی موثر باشد.

روغن کلزا در طب اسلامی نیز جایگاه خوبی دارد  در ادامه قصد داریم مواردی از این خاصیت ها را به صورت مختصر برای شما نام ببریم :

• کاهش احتمال ابتلا به سرطان روده
• کاهش احتمال ابتلا به انواع دیابت
• تقویت قوای قلب
• پیشگیری از جذب چربی های مضرر و دریافت چربی های ضروری
• مناسب برای پوست و مقابله با پیری
• ضد صرع و تشنج
• رفع گرفتگی عضلات
• تسکین دردهای مربوط به بیماری های استخوانی مانند روماتیسم

روغن کانولا چیست و چه تفاوتی با روغن کلزا دارد؟

گیاه کانولا به صورت پرورشی از تغییر و پیوند گیاه کلزا به دست آمده و روغن این گیاه حاوی کمترین مقدار اسیدهای چرب اشباع است. اسیدهای چرب اشباع که در روغن‌ها و چربی‌های جامد یافت می‌شوند، عامل بیماری‌های قلبی- عروقی شناخته شده‌اند .

گیاه کانولا نسبت به گیاهِ مادر آن یعنی کلزا، در مقابل سموم و آفت‌ها مقاوم‌تر است و روغن حاصل از آن فاقد ماده‌ی مضری به نام اسید اروسیک است که در روغن کلزا یافت می‌شود.

اما همه‌ی این‌ها به معنیِ بی ضرر بودن روغن کانولا است!؟

بحث استفاده از مواد غذایی تراریخته و زیان‌هایی که برای بدن انسان دارند، در این سال‌ها بسیار داغ و بر سر زبان‌ها بوده است.

این موضوع از منظر سلامتی به قدری مهم و حساس شده است که بسیاری از شرکت‌های تولید مواد غذایی را وادار به عقب‌نشینی، تغییر محصول و تبلیغات گسترده جهت تراریخته نبودن محصولاتشان و شفاف‌سازی در مورد سلامت، ارزش غذایی و محتویات تولیداتشان کرد.

هر قدر کلزا و روغن حاصل از این گیاه، طبیعی است، گیاه کانولا دستکاری ژنتیکی شده و روغن حاصل از آن فرآورده‌ای تراریخته محسوب می‌شود.

روغن کانولا مقاومت بالاتری نسبت به حرارت دارد. دیرتر می‌سوزد و کاربرد فراوانی در صنایع غذایی و تولید روغن خوراکی، تولیدات آرایشی و روان‌کننده‌ها، تولید شوینده و صابون و سوخت دیزل دارد.

خواص روغن کلزا

همانطور که گفته شد بارزترین خصوصیت روغن کلزا ، میزان کلسترول پایین آن است در نتیجه در سلامت قلب و عروق بسیار مفید  است . این روغن در کنار روغن زیتون به عنوان یکی از سالم ترین گزینه ها در میان روغن ها شناخته شده اند . علاوه بر مصرف خوراکی که دارد از این روغن در تهیه ی انواع صابون ها و شوینده ها استفاده می شود . در زیر به مهمترین خاصیت دانه کلزا می پردازیم .

دارا بودن اسید های چرب ضروری

شاید بگم یکی از بارزترین مؤلفه ای که سبب شده است این روغن نسبت به روغن های دیگر برتری خاصی داشته باشد وجود دو نوع اسید چرب است که بسیار برای بدن ضروری است و حکم کیمیا را دارد آن هم به این دلیل که این اسید ها در بدن تولید نمی شوند و باید از طریق مواد غذایی تامین شوند . اسید آلفا لینولنیک ( امگا ۳ ) و اسید لینولئیک ( امگا ۶ ) این دو اسید مهم مورد نیاز است که بدن را در برابر حملات قلبی و مغزی محافظت می کند و در گروه چربی های غیر اشباع قرار دارند .

دارا بودن درصد بالای ویتامین E

اصولا ویتامین E را در انواع مواد غذایی مانند بادام زمینی ، اسفناج ، کلم بروکلی ، سیب زمینی شیرین و آووکادو می توان یافت . اما شاید درصد های کمی از ویتامین را دارا باشند . برای جذب درصد بالای ویتامین E ، روغن کلزا بهترین گزینست . درصد بالای این ویتامین در روغن کلزا برای چشم ها ، پوست و مو و محافظت از سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است .

سلامت پوست با خواص روغن کلزا

به دلیل آنکه این روغن سرشار از ویتامین E و ویتامین K است ، به برطرف کردن مشکلات پوستی مانند چین و چروک ، رفع خط خنده ، آکنه و از بین بردن جای جوش و غیره کمک می کند . بنابراین شما می توانید خرید روغن کلزا را  از فروشگاه خریداری می کنید را به طور مستقیم به پوست خشکتان به منظور رطوبت رسانی بمالید و ماساژ دهید . اسید های چرب موجود در این روغن علاوه بر اینکه پوست خشک و آسیب دیده را درمان می کند آن را نرم و لطیف می کند .

برای اثر بیشتر شما می توانید مقداری روغن معطر اسطوخودوس را به یک قاشق غذا خوری روغن کلزا اضافه کنید و بعد از استحمام به کل بدنتان به عنوان امولسیون بمالید . عفونت های پوستی مانند ترک ایجاد شده ناشی از ترک پاشنه پا یا حتی ترک های پوستی از چاق و لاغری یا بعد از زایمان ، اگزما ، جای زخم به طور اساسی و مؤثر با این روغن درمان می شود .

خواص روغن کلزا برای مو

اگر دارای موهای خشک ، آسیب دیده ، فر و یا دو شاخه هستید ، روغن گرم کلزا یک درمان عالی به حساب می آید . این روغن ارزان است و اثر درمانی فوق العاده ای برای موهای ضعیف و آسیب دیده دارد . از آنجا که این روغن یک پوشش مناسب روی مو تشکیل می دهد ، از مو در برابر آلودگی ها و آسیب های خورشیدی مراقبت می کند .

چند نمونه از درمان های خانگی برای مراقبت از مو با استفاده از روغن کلزا

رها شدن از شر موهای وز :

برای این منظور چند قاشق چای خوری از روغن کلزا را در یک لیوان آب ولرم مخلوط کنید و این محلول را در یک بطری اسپری بریزید و بعد از هر بار حمام روی موهای خود اسپری کنید .

خلاص شدن از شر شوره :

حدود ۱۰ قاشق چای خوری روغن کلزا را با ۳ قاشق چای خوری روغن درخت چای ترکیب کنید . این مخلوط را کمی حرارت دهید و بعد به پوست سر بمالید . بگذارید حدود ۱۰ دقیقه بر روی ریشه موهایتان بماند سپس ماساژ دهید . بعد از نیم ساعت موهای تان را با آب گرم و یک شامپوی مناسب بشویید .

جلوگیری از ریزش مو :

برای تسریع رشد مو و جلوگیری از ریزش مو ، فقط کافی است مقداری روغن کلزا ، روغن زیتون و روغن بادام را به میزان مساوی با هم مخلوط کنید . سپس چند قطره روغن معطر اسطوخودوس را به این ترکیب اضافه کنید . علاوه بر این ها در صورت تمایل می توانید روغن رزماری را نیز به آن ها اضافه کنید . موهایتان را با این ترکیب خوب ماساژ دهید و بعد از گذشت ۲۰ دقیقه با آب گرم و یک شامپوی مناسب بشویید .

نقطه ذوب بالا

فواید روغن کلزا

از جمله دانستنی های روغن های گیاهی ، پی بردن به نقطه ذوب آن هاست . اینکه آستانه تحمل آن ها چقدر است و چندبار می شود آن ها را در پخت و پز و سرخ کردن استفاده کرد . این روغن در مقایسه با روغن زیتون و روغن آفتاب گردان دارای آستانه تحمل بالاتری نسبت به گرما است . این روغن تا دمای ۲۳۰ درجه سانتی گراد پایدار می ماند .

خواص فیتواسترول موجود در روغن کلزا

فیتواسترول ها ترکیباتی هستند که ساختمانشان مشابه کلسترول و استروئیدها است که موجب کاهش سطح کلسترول می شوند . این ترکیبات نوعی چربی مفید گیاهی است که در مواد غذایی که منشاء گیاهی دارند یافت می شود . این ترکیبات در گیاهان از جمله کلزا یافت می شوند . روغن کلزا سرشار از این ماده ی مغذی است . فیتواسترول ها مستقیما روی سیستم گوارشی بدن تاثیر می گذارند و از جذب کلسترول در دستگاه گوارش به مقدار ۵۰ درصد جلوگیری می کنند . در نتیجه از بروز بیماری های قلبی پیشگیری می کنند . همچنین از بدن در برابر انواع سرطان به ویژه سرطان سینه ، پروستات و روده محافظت می کند روغن کلزا .

سلامت قلب و عروق

این روغن علاوه بر کاهش کسترول ، در کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی هم مؤثر می باشد . دلیل این امر ترکیب این روغن با ماده ی گیاهی به نام فیتواسترول است که باعث جذب کلسترول خون می شود . اگر این روغن جایگزبن روغن های مصرفی شود سبب افزایش دریافت اسید چرب امگا ۳ می شود که در نتیجه در تنظیم ضربان قلب ، کاهش التهاب و کاهش لخته های خونی بسیار مؤثر است .

ارزش تغذیه بالا یکی از خواص روغن کلزا

این روغن به دلیل داشتن اسید های چرب غیر اشباع و نداشتن کلسترول از کیفیت و ارزش تغذیه ای بالایی برخوردار است . همچنین این روغن با تامین اسید های چرب ضروری که در بدن ساخته نمی شوند از سلامت بدن محافظت می کند .

تسکین درد رماتیسم

کاهش التهاب ، تسکین درد مفاصل و رماتیسم از خواص روغن کلزاست . این روغن همانند سایر روغن ها در طب سنتی برای رفع گرفتگی عضلات و کاهش تورم و التهابات استفاده می شود .

خواص روغن کلزا در کاهش چربی شکمی

کاهش چربی شکمی

مصرف این روغن باعث کاهش چربی شکمی و در نهایت کاهش خطر ابتلا به سندروم می شود . مادران باردار بعد از زایمان در صورت رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب نمی توانند اضافه وزن ناشی از بارداری را جبران کنند و در بسیاری از موارد دچار چربی های شکمی می شوند . به همین دلیل مصرف این روغن در دوران بارداری به شدت توصیه می شود . کلزا روغنی مناسب برای گیاهخواران

یکی از فواید روغن کلزا عدم دارا بودن گلوتن است در نتیجه برای بسیاری از رژیم های غذایی ، به خصوص برای گیاه خواران بسیار مناسب است .

از دیگر خاصیت های دانه کلزا می توان به موارد زیر اشاره کرد :

درمان خلط سینه و سرماخوردگی

درمان برونشیت

کاهش چربی خون

درمان دیابت کلزا.

تاریخچه روغن کلزا

محل رویش گیاه کلزا ازقرن های گذشته در کرانه ی شرقی دریای مدیترانه بوده است . شواهد بسیاری حاکی از آن است که این گیاه از ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در هند مورد استفاده قرار گرفته است . در آن زمان روغن کلزا به عنوان روغن چراغ ، روغن خوراکی و گیاه علوفه ای در تغذیه دام مورد استفاده قرار گرفته است . با توسعه صنعت ماشین های بخار ، این روغن به عنوان لغزان کننده در موتورهای بخار به کار گرفته شد و در نتیجه سبب توسعه کشت کلزا در کانادا گردید .قبل از آغاز جنگ جهانی دوم ، کشت کلزا در کانادا تنها به صورت تحقیقاتی انجام می شد . در بهار ۱۹۴۲ تحقیقات زراعی برای تولید این دانه آغاز شد و در سال ۱۹۴۳ مقدار قابل توجهی از این دانه در کانادا تولید گردید .

علت برتری روغن کلزا چیست ؟

این روغن حاوی ۲ نوع اسید چرب است که برای بدن معجزه می کنند . اولین اسید آن اسید آلفا لینولنیک است که در برابر حملات قلبی و سکته های مغزی از بدن حفاظت می کند . این اسید در امر کاهش کلسترول بدن نقش مهمی ایفا می کند . و دیگری اسید چرب لینولئیک است که یک اسید چرب اما ۶ است . این اسید محافظ مغز است و در رشد نوزادان نقش اساسی دارد . هر دو این اسید ها برای بدن ضروری هستند و جزء چربی های سالم غیر اشباع به شمار می روند . یکی از خواص بارز این روغن که سبب محبوبیت بیشتر آن در بین روغن های دیگر شده است ، فاقد کلسترول بودن آن و دارا بودن درصد پایین چربی اشباع است .

از دیگر عوامل برتری روغن کلزا می توان به موارد زیر اشاره کرد :

اگر بخواهیم از خاصیت ویتامین E این روغن بگوییم باید خاطر نشان کرد که استفاده از این روغن در یک وعده غذایی علاوه بر اینکه یک چهارم ویتامین E مورد نیاز بدن را تامین می کند ، نوعی آنتی اکسیدان محسوب می شود که از چربی ها و پروتئین های بدن در مقابل تخریب محافظت می کند . همچنین از بیماری های قلبی ، سرطان و اختلال حافظه جلوگیری می کند . بنابراین روغن کلزا به عنوان یکی از سالم ترین روغن ها در بازار شناخته شده است .

۱ لیتر این روغن ۵ برابر روغن معمولی مصرف می شود و این به این معنی است که از این روغن می توان ۵ بار مصرف مجدد انجام داد بدون به وجود آمدن مشکلی برای بدن و یا تغییر رنگ و بو .