مقایسه فواید و مضرات روغن کلزا و آفتابگردان

امروزه بسیاری از افراد به دنبال استفاده کردن از بهترین روغن خوراکی برای پخت و پز و آشپزی هستند. بین همه روغن های خوراکی سه نوع روغن بهترین برای آشپزی هستند.

1- روغن زیتون بی بو ( تصفیه شده)

2- روغن آفتابگردان

3- روغن کلزا

در این مقاله با روغن زیتون کاری نداریم و قصد داریم تا مقایسه روغن کلزا و آفتابگردان را انجام دهیم تا ببینیم خواص کدام یک بیشتر است و کدام یک برای آشپزی مناسب تر است. ابتدا باید فواید و مضرات هر کدام را بررسی کرده و بعد جواب سوال بالا را بدهیم.

فواید روغن کلزا

سلامت قلب

روغن کلزا چربی اشباع کمی دارد و حاوی نسبت بالایی از چربی های غیراشباع از جمله چربی های تک غیر اشباع و چند غیر اشباع است. این چربی ها زمانی که جایگزین چربی های اشباع شده در رژیم غذایی میشوند خطر بیماری های قلبی را کاهش میدهند.

اسیدهای چرب امگا 3

یکی از ویژگی های برجسته روغن کلزا محتوای اسیدهای چرب امگا 3 به ویژه اسید آلفا لینولنیک (ALA) است. اسید آلفا لینولنیک (ALA) نوعی اسید چرب امگا 3 غیراشباع چندگانه است. این اسید یکی از اسیدهای چرب ضروری است، به این معنی که بدن انسان نمی تواند آن را از طریق فتو سنتز تولید کند بلکه باید آن را از طریق منابع غذایی دریافت کند. ALA در غذاها و روغن های گیاهی مختلف یافت می شود و پیش ساز سایر اسیدهای چرب مهم امگا 3 مانند ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) است. امگا 3 به دلیل فواید قلبی عروقی از جمله کاهش التهاب و بهبود پروفایل لیپیدی شناخته شده است.

مدیریت کلسترول

روغن کلزا به کاهش سطح کلسترول LDL (بد) کمک کند، که یک عامل کلیدی در کاهش خطر بیماری قلبی است. ترکیبی از چربی اشباع شده کم و امگا 3 به اثرات کاهش کلسترول آن کمک می کند.

سرشار از ویتامین E

روغن کلزا منبع خوبی از ویتامین E است، یک آنتی اکسیدان قوی که به محافظت از سلول ها در برابر آسیب اکسیداتیو کمک می کند. آسیب اکسیداتیو، همچنین به عنوان استرس اکسیداتیو شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که عدم تعادل بین تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) و توانایی بدن برای خنثی کردن یا ترمیم آسیب ناشی از آن وجود داشته باشد. ROS مولکول‌های بسیار واکنش‌پذیری هستند که حاوی اتم‌های اکسیژن هستند و می‌توانند به عنوان محصولات جانبی طبیعی فرآیندهای متابولیک مختلف در بدن تولید شوند. آنها شامل مولکول هایی مانند رادیکال های سوپراکسید، پراکسید هیدروژن و رادیکال های هیدروکسیل هستند.

در حالی که بدن مکانیسم های دفاعی مانند آنتی اکسیدان ها برای مدیریت ROS و جلوگیری از آسیب اکسیداتیو دارد، وجود بیش از حد این مولکول ها می تواند بر دفاع طبیعی بدن غلبه کند و منجر به استرس اکسیداتیو شود. آسیب اکسیداتیو می تواند بر اجزای مختلف سلولی از جمله پروتئین ها، لیپیدها (چربی ها) و DNA تأثیر بگذارد. ویتامین E همچنین ممکن است باعث سلامت پوست شود و سیستم ایمنی بدن را تقویت کند.

نقطه دود بالا

روغن کلزا دارای نقطه دود نسبتاً بالایی است (حدود 400 درجه فارنهایت یا 204 درجه سانتیگراد) که آن را برای روش های مختلف پخت و پز از جمله سرخ کردن و تفت دادن، بدون تجزیه و تولید ترکیبات مضر مناسب می کند. نقطه دود به حدی از گرما و حرارت میگویند که روغن بر اثر حرارت زیاد بخار میشود و دیگر توانایی تحمل این حد از حرارت ندارد.

طعم خنثی

طعمی ملایم و خنثی دارد که بر طعم غذاها غلبه نمی کند و برای دستور العمل های خوشمزه و شیرین مثل کیک ها میتوان استفاده کرد.

مقرون به صرفه و به طور گسترده در دسترس

روغن کلزا اغلب قیمت مناسبی دارد و به راحتی در اکثر فروشگاه های مواد غذایی در دسترس است؛ همین امر آن را به یک انتخاب مناسب برای پخت و پز روزمره تبدیل می کند.

استفاده گسترده در آشپزی

روغن کلزا به دلیل نقطه دود بالا و طعم خنثی آن، می تواند در طیف گسترده ای از کاربردهای آشپزی، از سس سالاد گرفته تا سرخ کردنی و پختن استفاده شود.

ماندگاری بالا

روغن کلزا به دلیل مقادیر بالای چربی های تک غیراشباع و ویتامین E که به جلوگیری از اکسیداسیون و ترشیدگی کمک می کند، ماندگاری نسبتا طولانی دارد.

مضرات روغن کلزا

روغن کلزا برای استفاده ی روزانه و متعادل هیچگونه مضراتی ندارد. اما اگر مواردی را در مصرف آن مانند دوری از زیادی روی را رعایت نکنید میتواند عوارض جانبی داشته باشد.

امگا 6 بالا

روغن کلزا حاوی مقادیر نسبتا بالایی از اسیدهای چرب امگا 6 است. در حالی که امگا 6 برای بدن ضروری است، مصرف بیش از حد آنها، به ویژه زمانی که با اسیدهای چرب امگا 3 متعادل نباشد، می تواند منجر به عدم تعادل در نسبت امگا 6 به امگا 3 شود. این عدم تعادل با التهاب و مسائل مختلف همراه است که میتواند برای بدن مضر باشد.

پتانسیل برای چربی های ترانس

برخی از روغن های کلزا ممکن است تحت هیدروژناسیون جزئی قرار گیرند، فرآیندی که می تواند چربی ترانس تولید کند. چربی های ترانس برای سلامتی مضر تلقی می شوند و با افزایش خطر بیماری قلبی و سایر مشکلات سلامتی مرتبط هستند.

آلرژی زا

روغن کلزا از گیاهان کلزا، که متعلق به خانواده Brassicaceae هستند، به دست می آید.افرادی که به اعضای خانواده گیاهی Brassicaceae (مانند خردل، کلم بروکلی یا کلم) حساسیت آلرژی دارند باید در مصرف این روغن احتیاط کنند و با نظر پزشک این روغن را مصرف کنند.

محتوای محدود امگا 3: در حالی که روغن کلزا حاوی آلفا لینولنیک اسید (ALA) است که نوعی اسید چرب امگا 3 است، به اندازه برخی روغن های دیگر مانند روغن بذر کتان از نظر امگا 3 غنی نیست. این روغن برای کسانی که به دنبال منابع غنی امگا 3 هستند مناسب نیست. در عوض آنها میتوانند از روغن های جایگزین استفاده کنند.

چگالی کالری: مانند همه روغن ها، روغن کلزا نیز پر کالری است و تقریباً 120 کالری در هر قاشق غذاخوری دارد. اگر در استفاده از این محصول زیاده روی کنید، بدن شما کالری زیادی جذب میکند و باعث چاقی میشود.

فواید روغن آفتابگردان

تا به اینجا با مزایا و معایب استفاده کردن از روغن آفتابگردان آشنا شدیم. در ادامه بررسی همین موارد در مورد روغن آفتاب گردان میپردازیم.

نقطه دود بالا

 روغن آفتابگردان دارای نقطه دود بالایی است، معمولاً در حدود 440 درجه فارنهایت (227 درجه سانتیگراد) برای نسخه تصفیه شده. همین امر باعث میشود در پخت و پز ها و سرخ کردن ها مشکلی از لحاظ مقاومت حرارتی نداشته باشد و گزینه خوبی برای استفاده روزمره باشد.

طعم خنثی

روغن آفتابگردان معمولا طعم خاصی ندارد و هنگام پخت و پز یا سرخ شدن طعم غذا ها را عوض نمیکند. همین مورد باعث شده این روغن بین کسانی که به طعم غذای خود حساس هستند، محبوب باشد.

ماندگاری طولانی

 روغن آفتابگردان تصفیه شده در مقایسه با برخی از روغن های پخت و پز دیگر ماندگاری بیشتری دارد. این به این دلیل است که فرآیند تصفیه، ناخالصی ها و رطوبتی را که باعث خراب شدن روغن ها در طول زمان شود، از بین می برد. نگهداری مناسب در یک مکان خنک و تاریک می تواند عمر مفید آن را فزایش دهد.

کاربرد های فراوان

روغن آفتابگردان را می توان در طیف گسترده ای از دستور العمل ها استفاده کرد. برای سرخ کردن غذاهای ترد، سرخ کردن سبزیجات، تهیه سس سالاد و پخت کیک و شیرینی مناسب است.

وجود داشتن چربی های سالم در این روغن

روغن آفتابگردان دارای چربی های اشباع کمی است و عمدتاً حاوی چربی های تک غیراشباع و چند غیراشباع، به ویژه اسید لینولئیک (یک اسید چرب امگا 6) است. این چربی ها در مقایسه با چربی های اشباع شده و چربی های ترانس گزینه سالم تری محسوب میشود.

سلامت قلب

تعادل چربی های تک غیراشباع و چند غیراشباع در روغن آفتابگردان می تواند با کمک به کاهش سطح کلسترول LDL خطر بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد باعث سلامت قلب شود.

ویتامین E رژیم غذایی

روغن آفتابگردان منبع خوبی از ویتامین E است. ویتامین E یک آنتی اکسیدان است که به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک کند. گنجاندن روغن آفتابگردان در رژیم غذایی می تواند به دریافت ویتامین E کمک کند.

هزینه کمتر و در دسترس بودن

امروزه شاهد هستیم که قیمت روغن های خوراکی سر به فلک کشیده؛ در این گرانی، بهترین گزینه روغن آفتابگردان میباشد. اینحصول به دلیل در دسترس بودن و قیمت نسبتا پایین نسبت به بقیه روغن ها یکی از گزینه های مناسب میباشد.

مضرات روغن آفتابگردان

روغن آفتابگردان در کنار فواید و خواصی که دارد، در صورت استفاده و نگهداری نادرست ممکن است مضراتی نیز داشته باشد.

نداشتن بعضی از مواد مغذی

برخلاف برخی از روغن های پخت و پز دیگر مانند روغن زیتون، روغن آفتابگردان دارای مواد مغذی نسبتا کمی است. این محصول فاقد ترکیبات مفید موجود در روغن زیتون فوق بکر مانند پلی فنول ها و آنتی اکسیدان ها است.

اسیدهای چرب امگا 6

روغن آفتابگردان سرشار از اسیدهای چرب امگا 6 به ویژه اسید لینولئیک است. در حالی که اسیدهای چرب امگا 6 برای بدن ضروری هستند، مصرف بیش از حد آنها، به ویژه زمانی که با اسیدهای چرب امگا 3 متعادل نباشد، می تواند مشکلاتی را به وجود آورد.

پایداری کمتری برای استفاده مکرر

اغلب در بعضی از رستوران ها دیده میشود که رنگ روغنی که با آن غذا هارا پخت میکنند با رنگ اولیه روغن متفاوت است. این تفاوت آشکار رنگی به این دلیل است که روغن آفتابگردان ظرفیت استفاده شدن برای چندین بار را ندارد و باید بعد از هر یک یا دوبار مصرف روغن جدید را جایگزین قبلی کنیم.

پتانسیل تشکیل چربی ترانس

استفاده مجدد از روغن آفتابگردان برای سرخ کردن در دمای بالا می تواند منجر به تشکیل چربی های ترانس شود که ناسالم تلقی می شوند. از همین رو روغن آفتابگردان را چندین مرتبه استفاده نکنید و برای هر بار پخت و پز روغن جدیدی را استفاده کنید.

خطر ابتلا به آلرژی

برخی از افراد ممکن است به دانه های آفتابگردان یا روغن آفتابگردان حساسیت داشته باشند. هنگام استفاده از روغن آفتابگردان در پخت و پز، در نظر داشته باشید که به دانه های آفتابگردان آلرژی دارید یا نه؟.

مقایسه روغن کلزا و آفتابگردان برای آشپزی

از مطالب بالا میتوان نتیجه گرفت که هر دو برای آشپزی مناسب هستند. روغن آفتاب گردان تحمل گرمایی بالایی دارد و برای پخت و پز در دماهای بالا مناسب است، در طرف دیگر روغن کلزا مواد مغذی بیشتری نسبت به روغن آفتابگردان دارد. استفاده ترکیبی از جفت این روغن ها میتواند باعث تعادل غذایی شود و نیاز های بدن را تامین کند.

سخن آخر

در این مقاله سعی شد تا مضرات و معایب روغن های کلزا و آفتابگردان بیان شود و مقایسه ای برای مشخص کردن بهترین گزینه برای پخت و پز انجام شود. شرکت طارومیس با بهره گیری از روش های نوین دنیا در حال تولید روغن های آفتابگردان و کلزا میباشد و محصولات خود را به سراسر ایران عرضه میکند.